หลักการและเหตุผล

            ในปัจจุบันสถานการณ์บ้านเมืองที่เปลี่ยนแปลงไปทั้งในด้านสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และสิ่งแวดล้อม ก่อให้เกิดภัยธรรมชาติ ภัยจากน้ำมือมนุษย์ เช่น เหตุการณ์ความรุนแรงของ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ อุบัติเหตุบนท้องถนน และอุบัติเหตุจากการทำงาน  ทำให้มีจำนวนผู้ป่วยที่มีปัญหาทางตาเพิ่มมากขึ้นทุกปี ในขณะที่ในระบบสาธารณสุขมีบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถในการดูแลรักษาเบื้องต้นทางตาค่อนข้างจำกัด จึงจำเป็นต้องพัฒนาบุคลากรพยาบาลที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง โดยผ่านการฝึกอบรม เช่น พยาบาลเวชปฏิบัติทางจักษุ เพื่อให้การรักษาเบื้องต้น และส่งต่อจักษุแพทย์ในรายที่มีปัญหาซับซ้อน ซึ่งจะช่วยแบ่งเบาภาระการดูแลรักษาโรค ป้องกันภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่จะตามมาเป็นการลดภาระด้านสุขภาพโดยรวมในระดับประเทศอีกทางหนึ่งด้วย
 
            ดวงตาเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน จึงจำเป็นต้องได้รับการดูแล และการรักษาที่ถูกต้องตั้งแต่ระยะเริ่มแรก เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนและผลที่ไม่พึงประสงค์ที่จะตามมา อันอาจนำไปสู่อันตรายจนถึงมีความพิการทางสายตาและสูญเสียดวงตาในที่สุด นอกจากนี้การวินิจฉัยและรักษาโรคทางตาในปัจจุบัน มีวิทยาการที่ก้าวหน้าล้ำสมัยไปมาก ดังนั้นพยาบาลเวชปฏิบัติที่ให้การดูแลรักษาโรคตาจึงจำเป็นต้องมีองค์ความรู้ที่ทันยุคและมีหลักฐานเชิงประจักษ์รองรับ เพื่อสามารถให้การดูแลรักษาผู้ป่วยได้อย่างมีมาตรฐาน ทำให้ผู้ป่วยปลอดภัยหายจากโรค และมีความพึงพอใจสูงสุด

            คณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ร่วมกับฝ่ายการพยาบาล โรงพยาบาลสงขลานครินทร์ และภาควิชาจักษุวิทยาคณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ได้ตระหนักถึงความสำคัญนี้จึงได้จัดหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทางสาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติทางจักษุเพื่อตอบสนองความต้องการดังกล่าวเพื่อพัฒนาขีดความสามารถของพยาบาล โดยเฉพาะผู้ที่ทำงานอยู่ในภาคใต้ เพื่อให้มีความสามารถในการตรวจคัดกรองโรคตาที่พบบ่อย เช่น ต้อกระจก ต้อหิน เบาหวานขึ้นจอประสาทตา  ให้การดูแลรักษาโรคตาเบื้องต้น ให้คำแนะนำปรึกษาหรือส่งต่อจักษุแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมต่อไป  โดยคาดว่าพยาบาลที่ผ่านการฝึกอบรมจะสามารถให้การช่วยเหลือจักษุแพทย์ในด้าน
ต่าง ๆ เป็นอย่างมาก นอกจากนี้ผู้ที่ผ่านการฝึกอบรมจะสามารถวิเคราะห์และตัดสินใจในการแก้ปัญหาทางคลินิกสำหรับโรคตาที่พบบ่อย โดยเน้นภาวะหรือปัญหาทางตาที่เกิดจากเหตุการณ์ความรุนแรงในภาคใต้ เช่น สะเก็ดระเบิดกระเด็นเข้าตา อุบัติเหตุบนท้องถนนหรือจากการทำงาน เพื่อให้ผู้ป่วยโรคตา ได้รับการรักษาที่เหมาะสม ทันท่วงที ไม่เกิดความพิการ มีคุณภาพชีวิตที่ดีและเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาชาติไทยต่อไป

วัตถุประสงค์ทั่วไป

            เมื่อเสร็จสิ้นการฝึกอบรมแล้วผู้เข้าอบรมหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทางเวชปฏิบัติทางจักษุ มีความรู้ความสามารถดังนี้

1. มีความรู้ความสามารถในการประเมินภาวะโรคทางตา
2. มีทักษะในการใช้เครื่องมือทางตาที่ทันสมัยให้การดูแลรักษาเบื้องต้น
3. ส่งต่อจักษุแพทย์ได้อย่างเหมาะสม
4. สามารถให้การพยาบาลแบบองค์รวม โดยคำนึงถึงความเป็นปัจเจกบุคคล เพื่อให้สามารถให้การดูแลอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง จากโรงพยาบาลสู่ชุมชนและบ้าน ตามนโยบายของภาครัฐ
5. ให้ข้อเสนอแนะเพื่อการพัฒนาระบบงานหรือนวัตกรรมด้านการดูแลผู้ที่มีปัญหาทางตาในขอบเขตของพยาบาลเวชปฏิบัติทางจักษุได้
   
   

วัตถุประสงค์เฉพาะ

            เมื่อเสร็จสิ้นการฝึกอบรม ผู้เข้าอบรมหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทางเวชปฏิบัติทางจักษุมีความรู้ความสามารถดังต่อไปนี้

1. ซักประวัติ ตรวจตา ประเมินและวินิจฉัยโรคทางจักษุที่พบบ่อยได้ถูกต้อง
2. มีทักษะในการใช้เครื่องมือทางตาที่ทันสมัยเพื่อตรวจโรคทางจักษุได้ถูกต้อง
3. ให้การรักษาโรคทางจักษุเบื้องต้น เช่น การให้ยา การผ่าตัดเล็ก การฟื้นฟูสภาพสายตา ตลอดจนการสอนให้คำแนะนำและคำปรึกษาแก่ผู้ป่วยโรคตาและครอบครัว
4. ให้การส่งเสริม ดูแลสุขภาพและป้องกันภาวะสายตาพิการให้กับผู้ป่วยทุกระดับตั้งแต่ทารก เด็กเล็ก เด็กโต ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ โดยคำนึงถึงองค์รวมและความเป็นปัจเจกบุคคล
5. ให้การช่วยเหลือแพทย์ในการตรวจ ทำหัตถการและช่วยผ่าตัดทางจักษุทั่วไปและที่ซับซ้อนหรือจำเป็นต้องใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย
6. ประยุกต์องค์ความรู้จากหลักฐานเชิงประจักษ์เกี่ยวกับโรค การรักษา และการพยาบาลทางตา มาใช้ในการป้องกัน ดูแลรักษาโรคเบื้องต้น และติดตามดูแลอย่างต่อเนื่องแก่ผู้ป่วย/ผู้ที่มีปัญหาทางตาและครอบครัว
7. วิเคราะห์บทบาทพยาบาลเวชปฏิบัติทางจักษุ และระบบงานและให้ข้อเสนอแนะเพื่อการพัฒนางานหรือนวัตกรรมด้านการดูแลผู้ที่มีปัญหาทางตา

โครงสร้างหลักสูตร

            จำนวนหน่วยกิต รวมตลอดหลักสูตร 17 หน่วยกิต มี 6 รายวิชา ดังนี้

• รายวิชาแกน มี 1 รายวิชา 2 หน่วยกิต ได้แก่

                      นโยบายสุขภาพและการพยาบาล(Health Policy and Nursing)        2 หน่วยกิต        2(2-0-4)

• รายวิชาเฉพาะมี 5 รายวิชา 15 หน่วยกิต ได้แก่

             รายวิชาภาคทฤษฎี 4 รายวิชา จำนวน 9 หน่วยกิต ดังรายละเอียดต่อไปนี้

  • วิทยาศาสตร์พื้นฐานทางจักษุ
    (Basic Science in Ophthalmology)                
    2 หน่วยกิต        2(2-0-4)

• การประเมินทางจักษุ
  (Ophthalmic Assessment)                                                 
  1  หน่วยกิต       1(1-0-2)

• ปัญหาทางตาที่พบบ่อยและหัตถการทางจักษุ
  (Common Eye Diseases and Ophthalmic Procedure)              
  3 หน่วยกิต       3(3-0-6)

• การพยาบาลผู้ที่มีความผิดปกติทางจักษุ
  (Nursing of Clients with Ophthalmic Disorders)                          
  3 หน่วยกิต       3(3-0-6)             
                                                                      

• การปฏิบัติการพยาบาลทางจักษุ
  Clinical Practice of Ophthalmic Nursing)               
  6 หน่วยกิต        6(0-24-0)